In het vroege voorjaar en het najaar bloeien er niet zo veel bloemen. En veel gekweekte bloemen bieden bovendien geen nectar of stuifmeel. Help hommels en bijen jaarrond met bloemen waar echt iets voor ze te halen valt.
Hommel in februari al wakker
Ik was best een beetje verbaasd toen ik halverwege februari al een dikke vette hommelkoningin zag rondscharrelen. Zo vroeg in het jaar al! Ik keek eens om me heen. Hoeveel bloeiende bloemen kon ik tellen waar voor deze grande dame iets te eten viel?
Februari is best een beetje vroeg in het jaar voor een hommel. Vroeger schaatsten we in februari nog Elfstedentochten. Toen waren alle hommels, egels, kikkers en andere beestjes nog in diepe winterslaap. Maar die tijden lijken voorbij. In de huidige februari’s kan het al ruim tien graden boven nul zijn. Er ontwaken dan al allerlei dieren uit hun winterslaap. Die beestjes kun je in deze warme, moderne tijden een beetje op weg helpen.
Maak een bloesemboog
Misschien heb je de term al eens voorbij horen komen: de bloesemboog. Een bloesemboog is een tijd-boog van bloemen door het hele jaar heen. Het wil zeggen dat je zorgt dat er iedere maand in de tuin iets bloeit. Zodat er door het hele jaar heen voor bijen, hommels en andere insecten iets te eten te halen valt.
In de lente en zomer is dit meestal niet zo moeilijk. Dan bloeit een groot aantal soorten bloemen. Het is bijna knap als je in de zomer een tuin zonder bloemen hebt. Maar tussen september en maart is het in stand houden van een bloesemboog een uitdaging.
Insecten hebben niets aan dubbele of steriele bloemen
Ren nu niet direct enthousiast naar de tuinplantenwinkel om een bloesemboog te starten. Onthoud eerst het volgende: insecten hebben niets aan steriele of dubbele bloemen!
Neppers zonder stampers en meeldraden
Sommige planten maken prachtige nep-bloemen om insecten te lokken. Deze nep-bloemen zijn lok-bloemen. Lokbloemen zijn vaak heel mooi en opvallend. Maar ze hebben geen stampers of meeldraden. Ze kunnen zich niet voortplanten, ze zijn steriel. Lokbloemen zijn bedoeld om insecten naar de ‘echte’ bloemen te lokken, die ook aan de plant zitten.
Veel tuinbloemen worden gekweekt en verbeterd om ze mooier (en dus gewilder, verkoopbaarder) te maken. De steriele lokbloemen zijn vaak het mooist aan de plant. Daarom worden veel planten met mooie lokbloemen gekweekt en verbeterd, ten koste van de vruchtbare bloemen.
Door deze manier van kweken en selecteren worden gecultiveerde tuinplanten almaar mooier. Maar nectar en stuifmeel leveren ze vaak niet, of slechts weinig.
Bij de blauwe boerenhortensia zijn de blauwe lokbloemen de blikvanger. De vruchtbare kleine bloemetjes zitten in het hart van de bloem. De witte pluimhortensia heeft zelfs alleen maar lokbloemen. De bloem is schitterend, maar bijen vinden er geen stuifmeel.
Jezelf in dubbele bloemen proppen
Steriele bloemen zijn dus zinloos voor de bloesemboog. Maar ook dubbele, gevulde bloemen vallen af. Hier zitten zo veel bloemblaadjes in dat het de bij of de hommel niet meer lukt om in de bloem te kruipen. Zelfs als de bloem stuifmeel maakt, dan kan het beestje er alsnog niet bij.
Alleen echte bloemen tellen mee
Alleen echte bloemen hebben stampers en meeldraden. Stampers en meeldraden zijn de geslachtsorganen waarmee bloemen zich kunnen voortplanten. Op de meeldraden zit stuifmeel, en daar zijn insecten naar op zoek. Want stuifmeel levert gezonde eiwitten, vitaminen en mineralen. Daar groeien de bijen goed van.
Echte bloemen bieden ook nectar. Nectar is een zoetige vloeistof die energie levert om te kunnen vliegen. Van nectar maken bijen bovendien honing. Wil je dus bijen en hommels helpen? Kies dan voor bloemen met echte stampers en stuifmeeldraden die goed bereikbaar zijn.
‘Onverbeterde’ inheemse planten staan dan met stip op nummer één. Maar ook gekweekte planten kunnen vruchtbaar zijn. Je kunt bij het plantencentrum gaan kijken waar hommels, bijen en zweefvliegen op af komen, en die planten selecteren. Want beestjes zijn niet dom, ze laten zich door lokbloemen niet lang foppen.
Deze bij doet zich tegoed aan een gekweekte zonnehoed (Echinacea). Deze zonnehoed is geselecteerd en vermeerderd vanwege haar schoonheid. Maar ze is nog steeds op-en-top een echte bloem. Je kunt het stuifmeel op de vleugeltjes van de bij zien zitten.
De bloeitijd van Echinacea is overigens van juni tot september. Hou die dus in je achterhoofd voor je bloesemboog in het najaar!
Zoemende bloemen in februari
Terug naar februari. Februari is een goede maand om over een bloesemboog na te denken. Vanaf het begin van het jaar kun je iedere maand kijken wat er bloeit, en zo de leukste en beste bloemen-ideeën voor je eigen bloesemboog verzamelen.
De allereerste, meest opvallende en voor de hand liggende bloemen die nu ogenblikkelijk in het oog springen, zijn…. Krokussen!
Deze vrolijke, vroege bloeiers zijn er in wit, geel en paars. Krokussen zijn echte zonaanbidders. Ze doen het uitstekend in een grasveld. Op zonnige, warme februaridagen vouwen ze zich helemaal open, en worden dan druk bezocht door insecten. Bekijk het filmpje, en zet vooral ook het geluid aan! 😉 .
Behalve krokussen zijn ook sneeuwklokjes (Galanthus nivalis) een goede keus. Sneeuwklokjes hebben graag halfschaduw. Zij doen het prima in de beschutting van wat heesters.
Krokussen en sneeuwklokjes koop je in het najaar als bloembollen. Noteer ze dus op je to-do-list voor november. Als de bolletjes eenmaal in de grond staan, vermeerderen ze zich vanzelf. Met een paar jaar heb je in februari al een mooi veldje met bloemen.
Bloeiende heesters kun je in februari al planten
Wil je bloeiende bloemen met wat meer hoogte? Denk dan eens aan de Japanse kwee (Chaenomeles). Deze heester bloeit uitbundig, en vooral die met roze of rode bloemen brengen een wolk van kleur. Maar als het wat rustiger mag, zijn ze er ook in het wit. Soms bloeien ze al terwijl het nog sneeuwt! Bij zonnig en wat warmer weer zijn de stuifmeeldraden goed bereikbaar. Hier valt voor insecten veel eetbaars te halen.
De Japanse kwee is een sterke struik die het ook in de volle zon en op schrale zandgronden nog doet. Hij is bijna onverwoestbaar! Omdat hij zo sterk en betrouwbaar is, wordt hij veel aangeplant in het openbaar groen. Dat maakt dat hij weleens wordt ondergewaardeerd en als ‘ordinaire struik’ wordt gezien. Een gedachtenfout die hommels en bijen nooit zouden maken.
Een andere mooie, vroegbloeiende heester is de gele kornoelje: Cornus mas. Dit is een meerstammige heester of kleine boom die uiteindelijk vijf tot zes meter hoog wordt. Hij groeit goed op een zonnige standplaats of in halfschaduw. Hij heeft het liefst een vochtige, goed afwaterende standplaats, maar kan ook tijdelijke droogte aan. En… hij is inheems, hoewel schaars.
In Zuid-Limburg kun je de gele kornoelje in het wild tegenkomen. Het stuifmeel van de bloemen is voor insecten prima bereikbaar. Dus hou hem in je achterhoofd voor je bloesemboog. In november poot je er gewoon ook nog een paar leuke sneeuwklokjes of krokusjes onder!
Reactie plaatsen
Reacties